In de natuur vindt de mens een schat aan materialen, die op een creatieve wijze gebruikt kunnen worden voor het vervaardigen van hoofdtooien. Elk gebied kent zijn bijzondere materialen. De hoofddeksels dragen bij tot het identificeren van de culturele en sociale groep waartoe men behoort. De bewoners van eilanden in de Stille Oceaan zijn ware meesters in het verwerken van schelpen en pantser van schildpad.
De schoonheid van de plaatselijke voorradige natuurlijke materialen stimuleerde ambachtslieden om met grote creativiteit en technische vaardigheden veren, zaden, bladeren, bloemen, tanden, ijzer en schelpen te verwerken tot hoeden, hoofdbanden en/of kronen. Hoofdtooien kunnen vervaardigd zijn uit textiel of organische materialen zoals huiden en worden versierd met pluimen, schelpjes, kraaltjes, zie ook het verhaal van de kraal of kostbare kleinoden. In sommige regio’s overheerst katoen, leder doet dat in pastorale gemeenschappen, hoorns en pluimen dan weer in andere, specifieke sociale milieus. Bosrijke gebieden bieden een schat aan plantaardige materialen zoals veren van kleurrijke vogels.
Sieraden gemaakt van tanden en nagels zijn misschien wel de oudste vorm van versiering die bestaat. Met name hoek- en slagtanden waren schaars en daardoor waardevol. Als statusobject speelde dit soort sieraden een rol in huwelijksonderhandelingen. Ook planten en bomen leveren een schat aan materialen: boomschors, zaden, bladeren, bamboe enz. Met plantenvezels kun je textieltechnieken als weven, vlechten en knopen toepassen.
Kralen werden gemaakt van materiaal van zee- en landdieren. Ze werden meenomen door ontdekkingsreizigers en handelaren en vormden een gewild handelsartikel. Wat aanvankelijk een ruil- en betaalmiddel was, is in vele delen van de wereld intussen niet meer weg te denken. Kralen zijn belangrijk voor vrouwen. Het dragen van veel halssieraden is een graadmeter voor de aantrekkelijkheid van huwbare meisjes. De Zulu en Masai vrouwen dragen dit sieraad rond het hoofd.
Op subtiele wijze worden materialen geassocieerd: leer- en katoenmix met kauri schelpen, parels in glaspasta en een veelvoud van hangers, waarbij de vormen en kleuren van elk element een precieuze betekenis hebben. De verscheidenheid en rijkdom van de gebruikte materialen worden alleen geëvenaard door de complexiteit van hun gebruik: gewoon utilitair, symbolisch of weerspiegelen van identiteit.
Tijdens de workshops die de Kalpak organiseert worden ook plaatselijke materialen gebruikt om de hoofddeksels te versieren. Deze variëren van schelpen, kralen, knopen, lintjes, pluimen uit de kringloopwinkels.De workshop begint met verhalen over rituelen bij verschillende volkeren, een 30-tal etnische hoeden worden besproken met veel aandacht voor materialen en het esthetische. Daarna worden de hoeden versierd, gevolgd door modeshow.
Comments